فرقی نمی‌کند کجا باشی و در کدام منزل سکنی گزینی، قرار است خداوند با همه محبتش نشان دهد مسجد خانه خداست، خانه ای که شاید در ایام دیگر بوی مهرورزی را تا این حد حس نکرده باشی

اعتکاف چیست؟

اعتکاف در اصل به معناى محبوس ماندن و مدّتى طولانى در کنار چیزى بودن است. و در اصطلاح شرع توقّف در مساجد براى عبادت مى باشد، که حدّاقل آن سه روز است، وشرط آن روزه داشتن و ترک بعضى دیگر از لذائذ است. 

این عبارت اثر عمیقى در تصفیه روح، و توجّه مخصوص به پروردگار دارد، و آداب و شرایط آن در مباحث آینده خواهد آمد. البتّه این عبادت ذاتاً از مستحبّات است.

آیا اعتکاف همان رهبانیت است؟

رهبانیت در اصطلاح بمعنای کناره گیری از مردم است. از آموزه های مسیحیت تحریف شده، رهبانیت است که مفاسد زیادی را به دنبال دارد. در اسلام رهبانیت به شدت محکوم گردیده است.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) فرمود: رهبانیت در اسلام وجود ندارد."1"

در فرهنگ اسلام به زهد سفارش شده و یکى از کمالات اخلاقى انسان تلقی گردیده است.

زهد دارای دو جنبه روانى (عـدم دلبـسـتـگـى بـه دنیا و مظاهر آن) و عملى (چشم پوشیدن از برخى مواهب) می باشد.

زهد اسلامی به معنای زندگی ساده و عدم اسارت در چنگال مال و مقام است و هیچ ارتباطی به مسأله ی رهبانیت ندارد. لذا پیامبر میفرمایند:لا رهبانیه فی الاسلام "1"

امام صادق (علیه السلام ) در روایتی می فرماید: زهد نه آنست که مال دنیا را تباه کنی و نه آنکه حلال آنرا بر خود حرام گردانی . بلکه زهد آن است که اعتمادت به آنچه نزد حق است بیش از آن باشد که در نزد خودت یافت می شود. "2"

امیرالموئمنین علی (علیه السلام ) می فرماید: زهد در یک آیه از قرآن بیان شده است آنجا که می فرماید: تا آنکه بخاطر از دست دادن چیزی متأسف و متأثر نشوید و بر آنچه بدستتان رسیده فرحناک نباشید."3"

اسلام عزلت و انزواى کامل از مردم را روا نداشته است، چه این کار مسئولیّت انسان را در زندگى و نقشى که باید در اصلاح آن داشته باشد، از میان مى برد; ولى عزلت جستن موقّتى را براى آنکه شخص مسلمان عزیمت و آرزو پیدا کند، و نیرومندتر از پیش به زندگى بازگردد، جایز دانسته است.

اعتکاف که همین عزلت گزینى موقّتى است، یکى از همین روشهاست که در آن شخص مؤمن سه روز در مسجد مى ماند، و روزه مى گیرد و جز براى امر ضرورى از آن خارج نمى شود، و دراین حال شب و روز نزدیکى با زنان بر او حرام است.

عزلت گزینی مسجد با گوشه نشینی متفاوت است

البته این عزلت گزینی نسبی است، یعنی عزلت نسبت به زندگی عادی مادی است ولی همین اسلام گفته در مساجد با هم معتکف شوید، یعنی باز هم به نسبت به خود یک زندگی جمعی است، یک زندگی جمعی در خانه خدا و یک حرکت جمعی است.

پس به مراتب این اعتکاف با آن عزلت تنها در مساجد که به دور از اجتماع باشد فرق دارد، و برای همین آنچه در اعتکاف از همه مسائل مهم تر است و جزو بهترین عبادت‌ها محسوب می‌شود، بحث علمی است.

همراهی امام صادق علیه‌السلام در اعتکاف با مردم

امام صادق ( علیه‌السلام) : «کان رسول الله صلی‌الله علیه و آله اذا کان العشر الاواخر اعتکف فی المسجد و ضربت له قبة من شعر و شمر المیزر و طوی فراشه» "4"

رسول خدا در دهه آخر ماه مبارک رمضان در مسجد معتکف می‌شدند و برای آن حضرت خیمه‌ای که از مو بافته شده بود، در مسجد برپا می‌شد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله برای اعتکاف آماده می‌شدند و بستر خویش را جمع می‌کردند.

مهمانی خداوند احساس میشود

حس و حال نیکوی هرآنچه خداوند به واسطه اولیائش فرموده مسجد را بیش از پیش به منزلی برای عیش و نوش معنوی تبدیل میکند و آنچه در لحظه لحظه اعتکاف حس میشود میهمانی خداوند است، شاید برای همین ان را با روزه زینت داده است.

 پی نوشت:

1- بحارالانوار جلد ۷۰ صفحه ۱۱۴، مجلسی، ناشر: دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ ق.

2- البحار, 77/172/8

3- البحار, 78/37/3

4.  وسائل الشیعه، ج 7، ص 397، روایت 2

 نکته: درج برخی از قسمت های این مطلب در خبرگزاری ایمنا - کلیک کنید